Sông Giăng tuy rất dữ dội là thế nhưng cũng rất đỗi hiền hòa, sông chở đầy phù sa cho bãi ngô, bãi khoai luôn xanh mướt, và sông cũng là nơi sinh tụ của từng đàn cá Mát. Một loài cá quen sống bầy đàn trong các khe đá, cá Mát vừa lành vừa bổ như chính cái tên của nó, thịt lại thơm ngon, mỡ béo, ít xương, đặc biệt ăn cá mát có tác dụng lợi sữa, hạn chế các chứng bệnh về tim mạch, rất thích hợp cho người già.

Sông Giăng tuy rất dữ dội là thế nhưng cũng rất đỗi hiền hòa, sông chở đầy phù sa cho bãi ngô, bãi khoai luôn xanh mướt, và sông cũng là nơi sinh tụ của từng đàn cá Mát. Một loài cá quen sống bầy đàn trong các khe đá, cá Mát vừa lành vừa bổ như chính cái tên của nó, thịt lại thơm ngon, mỡ béo, ít xương, đặc biệt ăn cá mát có tác dụng lợi sữa, hạn chế các chứng bệnh về tim mạch, rất thích hợp cho người già.

Sông Giăng, thuộc huyện Con Cuông, là nơi tụ sinh của cá mát - loài cá quen sống nước ngọt, mình có từ 3 đến 6 chấm đen, vi màu hồng. Cá mát không phải là giống cá lớn, thường chỉ bằng 2 hoặc ba ngón tay người lớn, con “bự” cũng chỉ chừng 0,5 đến 0,8 kg. Cá mát sống từng đàn ở nơi nước xiết và khe đá, kiếm ăn vào ban đêm với mục tiêu săn mồi là các loài côn trùng nổi trên mặt nước hoặc rong tảo ở bời bụi, khe đá. Hằng năm, tháng 8 âm lịch là vào mùa cá mát.

Thịt cá mát rất lành, bổ, thơm ngon, hơi có vị đắng vì khi chế biến không vứt bỏ ruột (ruột cá rất sạch vì chủ yếu ăn thức ăn thực vật), mỡ béo ít xương và ngon nhất là phần đầu (không như các loại cá khác, đầu cá mát rất mềm, giòn). Ăn cá mát có thể hạn chế các chứng bệnh về tim mạch, lợi cho người lớn tuổi, béo phì. Đối với phụ nữ thai sản, cá mát là món ăn rất lợi sữa. Cá mát có thể kho, rán, nướng… Dù chế biến theo kiểu nào thì thịt cũng rất bùi, rất thơm.

Cá Mát sông Giăng nay người xứ Nghệ coi như món đặc sản dân dã, nếu đi thăm quan Cửa Lò bạn hãy thưởng thức món đặc sản này nhé. Ngoài kho tương, ăn với cơm nóng, cá Mát còn có một cách chế biến khác đó là đem kẹp cá vào vỉ tre tươi và nướng giòn trên nồi than hoa, chấm mắm gừng, thật tuyệt. Bởi vì thế dân gian mới có câu: “Bể: Thu, Đao - rào: Rầm, Mát”. Ví như các loài cá ngon nổi tiếng đại diện cho sông, biển Việt Nam.